Het is een cijfer dat Bercy aan het hoesten heeft gebracht.
In 2023 zijn de belastinginkomsten uit tabak gedaald met €4,3 miljard, een historische daling voor een sector die lang werd beschouwd als een budgettaire melkkoe.
Achter dit cijfer schuilt een observatie: de Fransen blijven roken, maar ze kopen hun sigaretten niet langer in Frankrijk.
Door grensoverschrijdende aankopen, de explosieve groei van de parallelle markt en nieuwe consumptiegewoonten maakt de tabaksaccijns een diepe crisis door.
Wat is er dan echt gebeurd? En hoe verklaart u dit duizelingwekkende verlies voor de staat?
Een prijs die een afschrikmiddel is geworden… maar niet voor iedereen
De Franse regering voert al enkele jaren een weloverwogen beleid om van tabak een luxeproduct te maken door de belastingen regelmatig te verhogen.
Het verklaarde doel is om het aantal rokers te verminderen, de volksgezondheid te verbeteren en de kosten van aan roken gerelateerde ziekten te compenseren.
Het resultaat: een pakje dat in sommige tabakswinkels meer dan € 12 kostte, een gemiddelde van ongeveer € 11, en een gestage stroom van verhogingen.
Maar deze strategie had uiteindelijk een onverwacht effect: in plaats van te stoppen met roken, veranderden sommige consumenten gewoon van verkooppunt.
De roep van de vreemdeling: grenzen worden fiscale achterpoortjes
Nu de prijzen in Frankrijk de pan uit rijzen, wenden veel rokers zich tot de buurlanden: Spanje, Luxemburg, België, Duitsland en Italië.
De prijsverschillen daar zijn aanzienlijk: soms wel €4 minder per pakje.
Sinds 2023 is de situatie opnieuw veranderd met de nieuwe Europese richtlijn die reizigers toestaat om tot 4 sloffen, of 800 sigaretten, mee te nemen uit een andere lidstaat van de Europese Unie.
Een wettelijke beslissing, maar een rampzalige voor de Franse schatkist: miljoenen rokers kopen hun voorraden nu in het buitenland, soms meerdere keren per jaar, volledig legaal.
Voor veel mensen is de berekening eenvoudig.
Een retourtje Spanje of Luxemburg met de auto bespaart enkele honderden euro’s.
Resultaat: de tabaksconsumptie daalt niet echt, maar de belastinginkomsten verdampen.
Tabakswinkels in de frontlinie
Franse tabakswinkels merken deze verandering als eerste.
De verkoop in Frankrijk daalt elk jaar, waardoor duizenden lokale winkels worden bedreigd.
Sommigen schatten dat bijna 30% van de tabak die in Frankrijk wordt geconsumeerd nu uit het buitenland of van de parallelmarkt komt.
“Onze klanten roken niet minder, ze roken anders”, zegt een tabakswinkel in de Elzas.
“Degenen die een grens op minder dan een uur rijden hebben, kopen hier niets meer. We kunnen niet concurreren met de prijzen in Luxemburg.”
Gezien deze situatie roept de industrie op tot Europese harmonisatie van tabaksaccijnzen.
Maar dit vooruitzicht is nog ver weg: elk land verdedigt zijn eigen economische en sociale belangen.
De opkomst van de elektronische sigaret: tussen economie en illusie
Een ander opvallend fenomeen is de groei van vaping.
Veel rokers stappen over op elektronische sigaretten, niet om te stoppen met roken, maar om minder uit te geven.
E-liquids zijn, hoewel ze belast worden, nog steeds veel betaalbaarder dan een pakje sigaretten.
Vaping trekt ook een jongere generatie aan, verleid door de verscheidenheid aan smaken en de belofte van “gezonder roken”.
Maar in werkelijkheid is de nicotine er nog steeds en blijft de verslaving bestaan.
Sommige experts wijzen er zelfs op dat de e-sigaret voor veel mensen een brug wordt tussen twee verslavingen: tabak achterlaten voor een andere vorm van gewoonte.
Hoewel het sommige mensen kan helpen om hun consumptie te verminderen, is de elektronische sigaret niet voor iedereen een blijvende oplossing.
Lagere kosten is nog steeds het belangrijkste argument, ruim voor gezondheid en ontwenning.
Een verslaving die beweegt, niet verdwijnt
Deze situatie illustreert een paradox: Frankrijk telt minder “verklaarde” rokers, maar de nicotineverslaving is nog steedserg sterk.
De behoefte aan compensatie, ontspanning of ritueel blijft diepgeworteld.
En dit is waar andere, zachtere, meer holistische benaderingen beginnen op te komen, met name laseroorreflexologie.
Laser tegen roken: een zachte methode die steeds populairder wordt
Van de natuurlijke alternatieven wordt er steeds meer gesproken over de antirooklasermethode.
Deze methode is geïnspireerd op de auriculaire reflexologie en bestaat uit het stimuleren van precieze punten op de oorschelp met behulp van een laser met lage intensiteit.
Deze stimulatie stuurt een boodschap naar het zenuwstelsel, waardoor de afgifte van endorfine wordt gestimuleerd en het gevoel van ontwenningsverschijnselen wordt verzacht.
In tegenstelling tot nicotinevervangers brengt deze methode geen stoffen in het lichaam.
Het werkt in op de natuurlijke regulatie van verslavingen en helpt stress te verminderen, wat vaak de oorzaak is van terugvallen.
De sessies, die snel en pijnloos zijn, worden gezien als een holistische ondersteuning voor lichaam en geest, ver verwijderd van chemische of bestraffende oplossingen.
Steeds meer behandelaars volgen een opleiding in deze aanpak, met name voor stoppen met roken, maar ook voor andere verslavingen: suiker, alcohol, cannabis of stressmanagement.
Het is een snelgroeiende methode, ondersteund door getuigenissen van cliënten die beweren hun vrijheid te hebben herwonnen zonder pijn of frustratie.
De rol van nieuwe praktijken in de volksgezondheid
Nu het belastingbeleid zijn grenzen bereikt, wordt de antirooklaser en natuurlijke benaderingen een veelbelovend alternatief.
Ze maken deel uit van een strategie van preventie en gezondheidseducatie, waarbij belasting alleen niet langer voldoende is.
De overheid heeft lang vertrouwd op de prijs om consumptie te ontmoedigen.
Maar deze strategie heeft vooral de parallelle markt en het grensoverschrijdend winkelen aangemoedigd.
We moeten dringend het volksgezondheidsbeleid inzake tabak heroverwegen en methoden ondersteunen die het lichaam respecteren en de mens centraal stellen.
Conclusie: een nieuw tijdperk in de strijd tegen tabak
Het verlies van 4,3 miljard euro tegen 2023 is niet alleen een boekhoudkundig probleem: het markeert een keerpunt in de samenleving.
Rokers zijn nu op zoek naar goedkopere, natuurlijkere en duurzamere oplossingen.
Het op belastingen gebaseerde model toont zijn beperkingen; de sleutel tot succes ligt nu in persoonlijke ondersteuning, preventie en individueel bewustzijn.
Antirooklasers, auriculaire reflexologie en nieuwe benaderingen van welzijn belichamen deze nieuwe benadering.
Ze plaatsen mensen weer in het middelpunt van het genezingsproces.
En misschien zal het verlies aan tabaksaccijnzen op een dag niet langer een teken van economisch falen zijn… maar een teken dat ook de maatschappij heeft geleerd om anders te ademen. 🌿
