In 2025 staat de Europese Unie (EU) op een kritiek kruispunt in haar strijd tegen het roken. Ondanks sterke toezeggingen op het gebied van de volksgezondheid gebruiken sommige lidstaten hun politieke invloed om de belangen van de tabaksindustrie te verdedigen, waardoor de tabaksreductiedoelstellingen in gevaar komen.
De tabaksindustrie: aanzienlijke economische macht
De tabaksindustrie is een belangrijke economische speler in de EU. Volgens de denktank European Policy Innovation Council (EPIC) genereert deze sector ongeveer 223,7 miljard euro per jaar, oftewel 1,3% van het totale BBP van de EU, en biedt deze direct of indirect werk aan 2,1 miljoen mensen. De belastinginkomsten uit tabak bedragen 112,9 miljard euro per jaar.
Dit economische belang geeft de tabaksindustrie aanzienlijke invloed op het overheidsbeleid. Sommige lidstaten zijn zich bewust van de economische en sociale gevolgen en aarzelen om strenge antirookmaatregelen te nemen.
Lobbyen: een effectieve beïnvloedingsstrategie
De tabaksindustrie doet aanzienlijke inspanningen om politieke beslissingen te beïnvloeden. Ze investeert ongeveer 20 miljoen euro per jaar in lobbyactiviteiten in Brussel en heeft meer dan 200 mensen in dienst die zich met deze taak bezighouden. Deze strategie is gericht op het vertragen of verzwakken van antirookregelgeving door economische argumenten naar voren te brengen of de risico’s van de ontwikkeling van de zwarte markt te benadrukken.
Rapporten hebben een gebrek aan transparantie aan het licht gebracht in de interacties tussen de Europese Commissie en de tabaksindustrie, waardoor bezorgdheid is ontstaan over de integriteit van het besluitvormingsproces. (bron lemondedutabac.com)
Zorgwekkende vertragingen in de wetgeving
Ondanks de goedkeuring in 2022 van het Europese plan om kanker te overwinnen, dat streeft naar een “tabaksvrije generatie” tegen 2040, heeft de herziening van belangrijke richtlijnen over tabak vertraging opgelopen. De Tabaksaccijnsrichtlijn, oorspronkelijk gepland voor 2022, en de Tabaksproductenrichtlijn, gepland voor 2024, zijn nog niet bijgewerkt. Deze vertragingen brengen de effectiviteit van het antirookbeleid in gevaar en roepen vragen op over de prioriteiten van de EU op het gebied van volksgezondheid.
Groenwassen: een nieuwe tactiek van de industrie
Geconfronteerd met toenemende druk om duurzame praktijken toe te passen, neemt de tabaksindustrie haar toevlucht tot greenwashing om haar imago te verbeteren. Ze promoot milieu-initiatieven terwijl ze producten blijft produceren die schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Organisaties zoals de Anti-Tabak Alliantie hekelen deze praktijken en wijzen erop dat sigarettenfilters, gemaakt van niet-afbreekbaar plastic, tot de meest voorkomende soorten afval op Europese stranden behoren.
Ook het lezen waard: Open een franchise die zinvol is en word de expert op het gebied van oorreflexologie om verslaving tegen te gaan.
NGO’s en maatschappelijke organisaties op hun hoede
Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) roepen de Europese Commissie op om de antirookmaatregelen snel te versterken. Ze wijzen op de vertraging in Europese wetgevende actie terwijl de tabaksindustrie doorgaat met het uitrollen van nieuwe producten en marketingtactieken. De burgermaatschappij, die zich bewust is van wat er op het spel staat, roept op tot een strenger beleid ten aanzien van tabaksbedrijven.
Conclusie: een cruciale keuze voor de toekomst
De Europese Unie staat voor een dilemma: de economische belangen van de tabaksindustrie beschermen of de volksgezondheid beschermen. Beslissingen die de komende jaren worden genomen, zullen bepalen of de EU haar doel van een rookvrije generatie in 2040 haalt. Het is noodzakelijk dat de Europese instellingen de druk van de tabaksindustrie weerstaan en ambitieus beleid implementeren om roken en de schadelijke gevolgen ervan terug te dringen.
